تیروئید
Thyroid and parathyroid.
لاتین	glandula thyroidea
فهرست گری	subject #272 1269
دستگاه	دستگاه درون‌ریز
پیش‌ساز	Thyroid diverticulum (an extension of endoderm into 2nd Branchial arch)
در سرعنوان‌های موضوعی پزشکی	Thyroid+Gland

غده تیروئید پروانه ای شکل بوده و درقسمت عرضی حنجره در جلو گلو قراردارد.این غده جزء بزرگترین غدد اندوکرین بوده که خود از دولوب تشکیل شده است البته درقسمت مرکزی دارای بخشی به نام لوب هرمی بوده که سبب اتصال دولوب تیروئیدی به یکدیگر میگردد.

واحدهای تشکیل دهنده غده تیروئید آسینوس یا فولیکول بوده که در قسمت مرکزی آن ما پروتئین های کلوئیدی راداریم که خود به عنوان انباری به منظور ذخیره هورمون تیروئید میباشدو دارای چهارعملکرد اصلی میباشند: جذب و انتقال ید، ساخت و ترشح تیروگلوبین، اتصال ید به تیروگلوبین به منظور ساخت هورمون های تیروئیدی و ترشح هورمون تیروئید به دستگاه گردش خون این غده هم در متابولیسم بافت هانقش دارد.

هورمون های تیروئیدی [ویرایش]

شامل تترایدوتیرونین یاT۴، تری یدوتیرونین یا T۳و RT۳تری یدوتیرونین معکوس میباشد لازم به ذکراست که هورمون کلسیتونین نیز توسط غده تیروئید سنتز میشود.

ازهورمون های تیروئیدی ذکر شده T۴به مقادیر بالاترشح میگردد اما T۳بیشترین فعالیت راداراست و RT۳ کمترین مقدار را داراست.

نحوه سنتز T۳،T۴ [ویرایش]

در ابتدا ما اتصال ید به تیروگلوبین رابه واسطه آنزیم تیروئید پروکسیداز داریم که خود سبب تشکیل مونویدو تیروزین یا MIT میگردد سپس با اتصال یک واحد ید دیگر ما سنتز دی یدو تیروزین راداریم یاDIT و درنهایت با اتصال DIT دیگربه واسطه آنزیم تیروئید پراکسیداز ماتشکیل T۴ راخواهیم داشت. به منظور تشکیل T۳ نیز یک MIT به یک DIT متصل شده و T۳ سنتز میشود.

تنظیم غده تیروئید [ویرایش]

هورمون TSH که به وسیله سلول‌های غده هیپوفیز قدامی ترشح می‌شود در کنترل عملكرد تیروئید نقش محوری داشته و مفیدترین نشانگر فیزيولوژیک فعالیت هورمون تیروئید است. عامل اصلی تعیین نقطه تنظیم در محور تیروئید هورمون TSH است. ترشح این هورمون به وسیله هورمون هیپوتالاموسی TRH تنظیم می‌شود. TRH عمده‌ترین محرک سنتز و ترشح TSH است. تقریباً ۱۵ دقیقه پس از تجویز TRH میزان ترشح TSH به حداکثر خود می‌رسد. کاهش سطح هورمون‌های تیروئید سبب افزایش تولید پایه TSH و تشدید اثر تحریکی TRH بر TSH می‌شود. افزایش سطح هورمون‌های تیروئید نیز به سرعت و به صورت مستقیم TSH را مهار کرده و همجنین اثر تحریکی TRH بر TSH را مهار می‌کنند. این نشان می‌دهد که هورمون‌های تیروئید عامل اصلی تنظیم کننده تولید TSH هستند. نظیر سایر هورمون‌های هیپوفیزی، TSH به صورت ضربانی ترشح می‌شود و میزان ترشح آن در ساعات مختلف شبانه‌روز متفاوت است. حداکثر میزان ترشح این هورمون در هنگام شب رخ می‌دهد و چون نوسان هورمون TSH خفیف است یک‌بار اندازه‌گیری آن برای ارزیابی میزان هورمون در گردش خون کافی است.

سنتز هورمون تیروئید [ویرایش]

هورمون‌های تیروئید از تیروگلوبولین که یک گلیکوپروتئین بزرگ یددار است مشتق می‌شوند. جذب ید اولین مرحله اساسی در سنتز هورمون تیروئید است. یدی که از راه غذا وارد بدن می‌شود به پروتئین‌های سرم و به ویژه آلبومین متصل می‌گردد. یدی که به پروتئین‌ها متصل نشده باشد از طریق ادرار دفع می‌شود. تنظیم مکانیسم انتقال ید بسیار دقیق است و این امر امکان تطابق با مقادیر متفاوت ید رژیم غذایی را فراهم می‌کند. کاهش ید رژیم غذایی سبب افزایش جذب آن می‌شود. در مناطقی که کمبود نسبی ید وجو دارد، شیوع گواتر افزایش می‌یابد.

ارزیابی آزمایشگاهی [ویرایش]

از آن‌جا که سطح TSH به صورت دینامیک در پاسخ به تغییرات تیروکسین و تری‌یدوتیرونین تغییر می‌کند، برای رویکرد منطقی به ارزیابی تیروئید، ابتدا باید مشخص کرد که آیا TSH مهار شده، طبیعی یا افزایش یافته‌است. به جز موارد نادر، طبیعی بودن سطح خونی TSH وجود اختلال اولیه عملکرد تیروئید را رد می‌کند. پس از مشاهده سطح غیر طبیعی TSH باید میزان هورمون‌های تیروئیدی در گردش خون اندازه‌گیری شود تا بتوان تشخیص پرکاری تیروئید(کاهش TSH) یا کم‌کاری تیروئید(افزایش TSH) را اثبات کرد.

تشخیص [ویرایش]

کلسی تونین [ویرایش]

برخی از سلول‌های تیرویید به نام سلولهای C، هورمون کلسی تونین را ترشح می کنند که غلظت خونی کلسیم را کاهش می دهد. البته تاثیر این هورمون بر متابولیسم کلسیم بدن خیلی زیاد نیست.

نگارخانه [ویرایش]

جستارهای وابسته [ویرایش]

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ غده تیروئید موجود است.

هورمون محرکه تیروئید

تیروکسین

منابع [ویرایش]

فیزیولوژی گانونگ

• کاسپر. «بیماری‌های غدد و متابولیسم». اصول طب داخلی هاریسون. ترجمهٔ دکتر خسرو سبحانیان. دکتر منوچهرنخجوانی. چاپ سوم. نام شهر محل چاپ: نسل فردا، ۱۳۸۵. شابک ‎۳-۸۲-۷۹۵۷-۹۶۴.