غده ی پینه آل چیست ؟

غده ی اپی فیز(پینه آل) ، به نقل از جلد سوم کتاب بیولوژی کمپبل :

در مورد غده ی پینه آل هنوز مطالب زیادی مانده اند که باید مشخص شوند . غده ی پینه آل یک بیرون زدگی از مغز است که ملاتونین را ترشح می کند . ملاتونین هورمونی است که شرایط نوری محیط را با ریتم های شبانه روزی و فصلی مرتبط می کند . ما در مورد عملکرد ملاتونین در پستاندارانی که در فص.ل معینی تولید مثل می کنند بیشتر می دانیم . برای مثال در گوسفند و آهو که در فصل پاییز زمانی که روزها کوتاه است تولید مثل می کنند ، مقادیر بالای ملاتونین خون فعالیت تولید مثلی را تحریک می کند . برخلاف آن در پستاندارانی که در بهار هنگامی که روزها بلندتر است تولید مثل می کنند ، مقادیر کمتر ملاتونین فعالیت تولید مثلی را تحریک می کند . ما هنوز نمی دانیم ملاتونین با چه اثرات خاصی روی سلول های بدن این ریتم ها را تولید می کند.

غده ی اپی فیز(پینه آل) ، به نقل از جلد دوم درسنامه ی فیزیولوژی پزشکی گایتون :

غده ی پینه آل مدت هاست که شناخته شده و اعمال بیشماری به آن نسبت داده شده است ، از جمله :

۱.جایگاه روح

 2.تقویت اعنال جنسی

 3.متوقف کردن عفونت

 4.پیشبرد خواب

 5.بهبود خلق

 6.افزایش طول عمر تا 10 الی 25 درصد .

با توجه به تشریح مقایسه ای ، معلوم شده که غده ی پینه آل از بقایای نوعی چشم سوم در بالا و پشت سر حیوانات پست تر است !

بسیاری از فیزیولوژیست ها معتقدندکه این غده یک بازمانده ی غیر فعال است،اما عدده ی دیگر سالها مدعی بودند که غده ی پینه آل وظایف مهمی در کنترل فعالیت های جنسی و تولید مثل دارد،گروهی دیگر نیز می گفتند این گونه اعمال جنسی و تولید مثلی چیزی جز تخیلات وهم آلود فیزیولوژیست هایی نیست که دچار اوهام جنسی هستند.

اما امروزه پس از سال ها بحث به نظر می رسد که طرفداران نظریه ی عملکرد جنسی برنده هستند و غده ی پینه آل در واقع نقش مهم تنظیمی در عملکرد جنسی و تولید مثلی ایفا می کند.در حیوانات پست تری که جوانی خود را در فصول معینی از سال می گذرانند و غده ی پینه آل آنها برداشته می شود یا مدار های نرونی غده ی پینه آل آنها حذف می گردد،دوره های طبیعی باروری فصلی از بین می رود.باروری فصلی دراینگونه حیوانات از آن جهت مهم است که به آنها اجازه می دهد در زمانی از سال که احتمال زنده ماندن بچه ها بیشتر است ، یعنی بهار یا اوایل تابستان بچه بزایند.

مکانیسم این اثر کاملاً روشن نیست،ولی به نظر می رسد که چنین باشد :

اولاً ،

غده ی پینه آل به وسیله ی مقدار نور یا "الگوی زمانی" نوری که در هر روز به چشم ها می رسد کنترل می شود.مثلاً در همستر (نوعی موش بزرگ) ، تاریکی بیش از 13 ساعت در روز ، غده ی پینه آل را فعال می کند و تاریکی کوتاه تر از آن نمی تواند غده را فعال نماید . به طوری که نوعی تعادل حیاتی بین فعال شدن و نشدن وجود دارد.مسیر عصبی دخیل در این اثر چنین است :

پیام های نور از چشم ها به هسته ی سوپرا کیاسماتیک در هیپوتالاموس می روند و از آنجا به غده ی پینه آل رفته و آن را وادار به ترشح می کنند.

ثانیاً ،

غده ی پینه آل ملاتونین و چند ماده ی مشابه دیگر را ترشح می نماید.معتقدند که ملاتونین یا یکی از مواد دیگر از طریق خون یا مایع بطن سوم به غده ی هیپوفیز پیشین می رود و ترشح هورمون گنادوتروپیک را کاهش می دهد.

لذا در برخی از گونه های حیوانی ، ترشح هورمون گنادوتروپیک در حضور ترشح غده ی پینه آل سرکوب می شود و گنادها مهار می گردند و حتی تا حدی پسرفت می کنند.تصور می کنند که این همان چیزیست که در اوایل زمستان یعنی زمان افزایش تاریکی رخ می دهد !

اما ترشح هورمون های گنادوتروپیک پس از حدود 4 ماه عدم فعالیت از سر گرفته می شود و با غلبه بر اثر مهاری غده ی پینه آل ،گنادها را یکبار دیگر فعال می سازد و آماده ی فعالیت کامل طی بهار می کند.

اما آیا غده ی پینه آل در انسان هم عملکرد مشابهی در زمینه ی کنترل تولیدمثل دارد ؟

پاسخ این پرسش را نمی دانیم . برخی از تومورهایی که گاه در ناحیه ی پینه آل ایجاد می شوند به مقدار بیش از حد هورمون های پینه آل ترشح می کنند،در حالی که سایر تومور ها مربوط به بافت های اطراف هستند و با فشار بر غده ی پینه آل باعث تخریب آن می شوند.هر دو نوع تومور اغلب با عملکرد خطیر هیپوگنادی یا هایپرگنادی همراهند.لذا شاید غده ی پینه آل حداقل تا حدودی در کنترل رانش جنسی و تولید مثل در انسان ها دخیل باشد.